Ο κόσμος των θεών της αρχαίας
ελληνικής μυθολογίας

Με τον όρο ελληνική μυθολογία εννοούμε ένα σύνολο μύθων και θρύλων για τους θεούς του Ολύμπου, τους ήρωες και πολεμιστές της αρχαίας Ελλάδας. Οι ελληνικοί μύθοι περιέχουν έντονα στοιχεία μυθοπλασίας, όμως για τους αρχαίους Έλληνες θεωρούνταν αληθινές αφηγήσεις που εξηγούσαν τη φύση και προέλευση του κόσμου και του ανθρώπου. Ο κόσμος των θεών της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας απεικονίζεται σε ποιήματα, τραγωδίες και στην τέχνη. Μέσω της τέχνης και της λογοτεχνίας, η ελληνική μυθολογία έγινε κτήμα του δυτικού πολιτισμού.

Η Θεογονία είναι ένα από τα πιο σπουδαία έργα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Γράφτηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. από τον Ησίοδο και περιγράφει με λεπτομέρειες τη δημιουργία του κόσμου και των θεών. Χωρίζεται σε πέντε μέρη. Στο Προοίμιο ο ποιητής αντλεί την έμπνευση του από τις Μούσες προκειμένου να γράψει το έργο του. Στο δεύτερο μέρος εξιστορεί τη δημιουργία του κόσμου και των θεών από το Χάος, τη Γη και τον Έρωτα. Συνεχίζει με την εξιστόρηση της Τιτανομαχίας και την επικράτηση των Ολύμπιων θεών με κυρίαρχο τον Δία. Στο τελευταία μέρος του έπους (Ηρωογονία) ο Ησίοδος αναφέρεται στους ημίθεους ήρωες.

Οι θεοί του Ολύμπου

Οι θεοί των αρχαίων Ελλήνων ήταν δώδεκα και κατοικούσαν στον Όλυμπο. Κέρδισαν την εξουσία νικώντας τους Τιτάνες στην Τιτανομαχία. Το Δωδεκάθεο αποτελούνταν από τα παιδιά του Κρόνου και της Ρέας, δηλαδή τους Δία, Ποσειδώνα, Ήρα, Εστία και Δήμητρα και τα παιδιά τους, δηλαδή την Αθηνά, τον Απόλλωνα, τον Άρη, την Άρτεμη και την Αφροδίτη, τον Ερμή και τον Ήφαιστο. Στο πέρασμα των χρόνων και με την καθιέρωση της διονυσιακής λατρείας στον ελληνικό χώρο, ο Διόνυσος πήρε τη θέση της Εστίας στο Δωδεκάθεο. Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου παρουσιάζονται αναλυτικά στις ιδιαίτερες σελίδες τους.

Μη Ολύμπιες θεότητες

Η αρχαία ελληνική θρησκεία περιλάμβανε και διάφορες θεότητες, που η λατρεία τους ήταν σημαντική και αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους. Η Γαία ήταν ένα από τα τρία πρωταρχικά στοιχεία που δημιούργησαν τον κόσμο. Από τη Γαία προήλθε ο Ουρανός και από την ένωση τους οι Τιτάνες. Οι Τιτάνες ήταν οι γεννήτορες των Ολύμπιων θεών. Άλλη θεότητα ήταν η Ρέα, η μητέρα του Δία. Οι Ερινύες ήταν οι προστάτιδες της ηθικής και φυσικής τάξης του κόσμου. Γεννήθηκαν από το αίμα του Ουρανού που έπεσε στη θάλασσα. Σημαντική επίσης θεότητα ήταν η Εκάτη, θεά της μαγείας. Άρχοντας του Κάτω Κόσμου ήταν ο Άδης. Βασίλευε εκεί με τη γυναίκα του Περσεφόνη, κόρη της θεάς Δήμητρας.

Η Θέμιδα ήταν μια από τους δώδεκα Τιτάνες και δεύτερη γυναίκα του Δία, με τον οποίο απέκτησε τις Ώρες και τις Μοίρες. Η Θέμιδα συμβόλιζε το νόμο και το θείο δίκαιο. Οι Χάριτες ήταν θεότητες της ομορφιάς και της γοητείας. Οι Νύμφες ζούσαν μέσα στη φύση και ανέθρεψαν μερικούς από τους πιο σημαντικούς θεούς της αρχαίας έλληνικής θρησκείας, όπως τους Δία, Ερμή και Διόνυσο. Θεός της ιατρικής ήταν ο Ασκληπιός. Η λατρεία του ήταν πολύ σημαντική στην αρχαία Ελλάδα. Ο Πάνας ήταν επίσης μια σπουδαία θεότητα. Ένας τραγοπόδαρος θεός, που ζούσε στα βουνά και τα δάση.

Ιστορικές και μυθολογικές τοποθεσίες

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με πλούσια ιστορία και μυθολογία. Υπάρχουν πολλές τοποθεσίες που συνδέονται με μύθους και ιστορικά γεγονότα. Μερικές από αυτές είναι ο αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας στην Αττική, όπου βρίσκεται το ιερό της Δήμητρας και της Κόρης, οι Δελφοί στο νομό Φωκίδας με το τέμενος του Απόλλωνα και το ιερό της Αθηνάς Προναίας, η Σαμοθράκη στη βόρεια Ελλάδα με το πασίγνωστο Ιερό των Μεγάλων Θεών και το Σούνιο στην Αττική με το ναό του Ποσειδώνα και της Αθηνάς Σουνιάδος.

Η Ελευσίνα αποτελούσε μια από τις πέντε ιερές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας και ήταν γνωστή για το ιερό της Δήμητρας και της Κόρης, στο οποίο τελούνταν κάθε χρόνο τα Ελευσίνια Μυστήρια, μία από τις πιο σημαντικές θρησκευτικές γιορτές και μυστηριακές εμπειρίες του αρχαίου κόσμου. Το ιερό πέρα από τον θρησκευτικό του χαρακτήρα ήταν και ένα σημαντικό πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο για ολόκληρο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο.

Οι Δελφοί με το ιερό του Απόλλωνα ήταν το μεγαλύτερο θρησκευτικό κέντρο του αρχαίου κόσμου. Εκεί βρίσκονταν και το μαντείο, όπου μέσω της Πυθίας, φανερώνονταν στους θνητούς οι επιθυμίες του θεού. Οι Δελφοί ήταν ο «ομφαλός της γης» και έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην πολιτική και θρησκευτική ιστορία της αρχαίας Ελλάδας. Σήμερα αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Η Σαμοθράκη είναι ορεινό νησί με το όρος Σάος να καλύπτει τη μεγαλύτερη επιφάνεια του. Είναι γνωστή για τα Καβείρια Μυστήρια και το Ιερό των Μεγάλων Θεών. Αυτός ο ιερός και μυστικιστικός τόπος είχε κεντρική θέση στις δοξασίες και θρησκευτικές πρακτικές των αρχαίων Ελλήνων και προσέλκυε πλήθος προσκυνητών που αναζητούσε τη μύηση και τη θεϊκή ευλογία.

Στο νοτιότερο τμήμα της Αττικής βρίσκεται το ακρωτήριο του Σουνίου. Μια τοποθεσία μοναδικής ομορφιάς, γαλήνης και ενός υπέροχου ηλιοβασιλέματος. Στο Σούνιο βρίσκεται ο επιβλητικός ναός του θεού της θάλασσας Ποσειδώνα. Ένα μνημείο της κλασικής αρχαιότητας που μαρτυρά τη δύναμη και την ακμή της αρχαίας Αθήνας, αλλά και την αέναη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και το θείο.