Raffaello,_concilio_degli_dei_02

Ορφέας και Ορφισμός

Ο Ορφέας ήταν γιος του βασιλιά της Θράκης Οίαγρου και της Μούσας Καλλιόπης. Κατά μια άλλη εκδοχή, ήταν γιος του θεού Απόλλωνα. Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο στη Βιβλιοθήκη του (Α 3.2), έμαθε τη μουσική από τον Απόλλωνα . Ήταν ένας από τους κύριους ποιητές και μουσικούς της αρχαιότητας και αυτός που τελειοποίησε τη λύρα. Έδωσε το όνομα του στα Ορφικά Μυστήρια. Συμμετείχε επίσης στην Αργοναυτική εκστρατεία μαζί με τον Ιάσονα και βοήθησε τους Αργοναύτες να περάσουν αλώβητοι το εμπόδιο των Σειρήνων.

[A 3.2] Καλλιόπης μὲν οὖν καὶ Οἰάγρου, κατ᾽ ἐπίκλησιν δὲ Ἀπόλλωνος, Λίνος, ὃν Ἡρακλῆς ἀπέκτεινε, καὶ Ὀρφεὺς ὁ ἀσκήσας κιθαρῳδίαν, ὃς ᾄδων ἐκίνει λίθους τε καὶ δένδρα. ἀποθανούσης δὲ Εὐρυδίκης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, δηχθείσης ὑπὸ ὄφεως, κατῆλθεν εἰς Ἅιδου θέλων ἀνάγειν αὐτήν, καὶ Πλούτωνα ἔπεισεν ἀναπέμψαι. ὁ δὲ ὑπέσχετο τοῦτο ποιήσειν, ἂν μὴ πορευόμενος Ὀρφεὺς ἐπιστραφῇ πρὶν εἰς τὴν οἰκίαν αὑτοῦ παραγενέσθαι· ὁ δὲ ἀπιστῶν ἐπιστραφεὶς ἐθεάσατο τὴν γυναῖκα, ἡ δὲ πάλιν ὑπέστρεψεν. εὗρε δὲ Ὀρφεὺς καὶ τὰ Διονύσου μυστήρια, καὶ τέθαπται περὶ τὴν Πιερίαν διασπασθεὶς ὑπὸ τῶν μαινάδων.

Ο Ορφέας σκοτώθηκε από τις Μαινάδες της Θράκης. Τον έσκισαν σε κομμάτια υπό τη μανία των βακχικών οργίων τους, επειδή δεν τιμούσε το θεό Διόνυσο. Οι Μούσες βρήκαν αργότερα τα κομμάτια του νεκρού Ορφέα, τα μάζεψαν και τα έθαψαν στον Όλυμπο.

Ορφέας και Ευρυδίκη

Η Ευρυδίκη ήταν σύζυγος του Ορφέα και πέθανε από δάγκωμα φιδιού. Ο Ορφέας, απελπισμένος από το θάνατο της γυναίκας του, κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο για να την πάρει πίσω. Η μουσική που έπαιζε με τη λύρα του συγκίνησε τον Άδη και την Περσεφόνη, οι οποίοι του επέτρεψαν να πάρει μαζί του την Ευρυδίκη, με τον όρο να μη γυρίσει να την κοιτάξει μέχρι να φτάσουν στον πάνω κόσμο. Ο Ορφέας όμως αθέτησε την υπόσχεση του και μόλις γύρισε να την κοιτάξει, αυτή χάθηκε για πάντα.

Ορφισμός

Ο Ορφισμός ήταν ένα σύνθετο πολιτικοθρησκευτικό κίνημα στην αρχαία Ελλάδα, ένα κράμα μυστικισμού, θρησκευτικών στοιχείων και φιλοσοφικών θεωριών. Συνδύαζε τα διάφορα θρησκευτικά και φιλοσοφικά ρεύματα της αρχαϊκής εποχής και διδάσκονταν στα Καβείρια και Ελευσίνια Μυστήρια. Ο Ορφισμός θεωρείται από πολλούς επιστήμονες και ερευνητές το λίκνο όλων των μετέπειτα θρησκειών, όπως ο Βουδισμός, Ιουδαϊσμός και Χριστιανισμός. Ιδρυτής του ήταν ο Ορφέας. Οι Ορφικοί μίλησαν πρώτοι για τη δημιουργία του Κόσμου, για τον ένα και μοναδικό Θεό-Δημιουργό, για τη διπλή φύση του ανθρώπου και τη μεταθανάτια τύχη της ψυχής του. Ο Ορφέας, σύμφωνα με τη μυστική παράδοση, αναστήθηκε στους ουρανούς, όπως οι Όσιρις, Άττις, Άδωνις, Διόνυσος και ο Χριστός.

Οι διδασκαλίες του Ορφέα περιέχονται στα «Ορφικά» κείμενα του 14ου και 13ου αιώνα π.Χ. Τα κείμενα αυτά διατυπώθηκαν χιλιάδες χρόνια πριν, όπως αποδεικνύεται από τις αστρονομικές παρατηρήσεις για την ισότητα των εποχών.